GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
FBISG7003 Endüstride ve Kimya Sanayinde İş Sağlığı ve Güvenliği Ders 0 0 5,00

Dersin Seviyesi

Doktora

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Birleşmiş Milletler Uluslararası Çalışma Örgütü “ILO” verilerine göre (ülkelerin gelişmişlik seviyelerine göre değişmekle birlikte) bir ülkenin nüfusunun %35 - %65’ini bir ücret karşılığı olarak iş görenler yani çalışanlar oluşturmaktadır. Çalışanlar hayatlarının “18-65 yaşları arasında kalan” en verimli bölümünü “yaklaşık 1/4’ünü” işyerinde ya da işleri ile uğraşarak geçirmekte, sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atan pek çok durumla da karşı karşıya kalmaktadırlar. Bir başka ifade ile çalışma hayatında özellikle endüstriyel alanda çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehdit eden çok çeşitli tehlike ve riskler bulunmaktadır. Çalışanlar önemli bir kısmı bu tehlikelerden kaynaklanan olaylardan etkilenerek “iş kazası, meslek hastalığı, işle ilgili hastalıklar vb.” hayatlarını kaybetmekte ya da sakat kalmaktadırlar. Bu olaylar sonucu 2015 yılı SGK istatistiklerine göre 241.547 iş kazası ile 510 meslek hastalığı vakası meydana gelmiş ve 1252 çalışan hayatını kaybetmiştir. Gelişmiş ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyetinin bu ülkelerin ulusal gelirlerini %4 oranında değiştirdiği ILO kaynaklarında belirtilmektedir. Bu durum göstermektedir ki, iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu oluşan maddi ve manevi kayıplar, ülkenin gelişme sürecini engellemesi açısından önemlidir. Bu değer ülkemiz için milyarlarla ifade edilecek yüksek değerlere ulaşmaktadır. Bunlar sadece mali değerlerle ifade edilen rakamlardır. İş kazası, meslek hastalığı ve işle ilgili hastalıklara bağlı olarak hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve topluma verdiği zararların ise mali değerlerle ifade edilmesi imkânsızdır. Maddi, manevi ve insani sebepler dikkate alınarak bütün dünya ülkeleri çalışma hayatında çalışanların sağlık ve güvenliklerini koruma ve kayıpları önleme yolunda çok ciddi çalışmalar yapma, planlar hazırlama ve başta hukuki, teknik, idari ve eğitim alanı olmak üzere birçok alanda tedbirler alma yoluna gitmişlerdir. Alınan tedbirler sonucu özellikle gelişmiş ülkelerde önemli başarılar elde edilmiş ve kayıplarda önemli azalmalar sağlanmıştır. Ülkemizde çalışanların sağlık ve güvenliğinin iyileştirilmesi ve kayıpların önlenmesi amacıyla geçmişi oldukça eskilere dayanan, mevzuat, tazmin, denetim, eğitim vb. alanlarda hukuki ve idari birçok uygulamalar geliştirilmiştir. Bu süreç özellikle AB adaylık sürecine paralel olarak gelişim göstermiş ve mevzuat alanında AB üyesi ülkelerin sahip olduğu seviyeye ulaşmak adına gerekli uyum çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Mevzuat alanında yakalanan bu seviyenin uygulama ve kayıpların önlenmesi konularında da sağlanması amacına yönelik olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nce bir dizi proje geliştirilmiş ve uygulamaya koyulmuştur. Öncelikle İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) açısından en çok kayıplar verdiğimiz “İnşaat, Maden ve Metal” sektörleri seçilerek bu sektörlerde işyeri İSG uygulamalarının geliştirilmesi ve kayıpların azaltılmasını hedefleyen kısa adıyla İSGİP “İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi Projesi” geliştirilmiştir. Proje 2014 yılında başarı ile tamamlanmıştır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi Görevlileri

Prof. Dr. Esvet AKBAŞ

Öğrenme Çıktıları

1 İş sağlığı ve güvenliği konusunun kısa tarihçesini ve Türkiye’deki gelişimini öğrenir.
2 İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili temel kavramları öğrenir.
3 Meslek hastalıkları ve karşılaşabilecekleri kazalar hakkında genel bilgiler öğrenir.
4 Endüstride ve Laboratuvardaki olası riskler ve kimyasalların ilerde oluşturabileceği meslek hastalıkları hakkında bilgiler öğrenir.
5 Öğrenciler İş sağlı ve güvenliğinin önemini anlayarak ilerde bu konuda toplumda bir farkındalığın oluşmasına yardımcı olur.

Öğrenim Türü

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Dersin İçeriği

Kimya Sektörünün Tanıtımı • Kimya Sektörünün Tarihçesi • Kimya Sektörünün Ekonomik Değeri ve Geleceği • Dünyada Kimya Sanayi ve İSG • Türkiye’de Kimya Sanayinin Durumu ve İSG • Sektörün Sınıflandırması • KİMYA SEKTÖRÜ ÖNEMLİ İSG TEHLİKELERİ • Sektöre Özgü Kimyasallar • Sektöre Özgü İş Ekipmanları • Sektörel Tehlike ve Risk Envanteri • İSGİP İSGYS MODELİNİN OLUŞTURULMASI • Sistem Yaklaşımı • Sistem Anlayışının Ortaya Çıkışı • Alt Sistem-Üst Sistem Kavramları • Sistem Türleri • İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında Sistem Anlayışının Gelişimi • OHSAS • ILO OHS • İSGYS Temel Prensiplerinin Belirlenmesi Yöntemi • İSGYS Modelinin Unsurları • İSGYS UNSURLARININ İÇERİĞİ VE UYGULANMASI • Politika • Politika Hazırlama Usul ve Esasları • Politika Örnekleri • Planlama • İşletme Organizasyon ve İSG • Mevzuat Takibi ve Güncelleme • İnsan Kaynakları Yönetimi ve İSG Uygulamaları • İSG Eğitim Sistemi • Tehlike Belirleme ve Risk Değerlendirme Sistemi • İSG Gözetim-Denetim Sistemi • Kimyasal Yönetim Sistemi • Acil Durum Yönetim Sistemi • Çalışma İzin Sistemi • Çalışma Ortamı Ölçüm ve İzleme Sistemi • İş Sağlığı Gözetim Sistemi • İş Ekipmanları Kayıt ve Yönetim Sistemi • Hedef Belirleme ve Program Geliştirme Sistemi • İş Kazası, Meslek Hastalığı, İşle İlgili Hastalıklar, • Olay ve Ramak Kala İzleme Sistemi • İSG Performans Yönetim ve İzleme Sistemi • Mal ve Hizmet Alımında İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemi

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuvar
1 Kimya Sektörünün Tanıtımı Kimya Sektörünün Tarihçesi Kimya Sektörünün Ekonomik Değeri ve Geleceği
2 Dünyada Kimya Sanayi ve İSG Türkiye’de Kimya Sanayinin Durumu ve İSG Sektörün Sınıflandırması
3 Kimya Sektörü Önemli İsg Tehlikeleri Sektöre Özgü Kimyasallar Sektöre Özgü İş Ekipmanları
4 Sektörel Tehlike ve Risk Envanteri İSGİP İSGYS modelinin oluşturulması Sistem Yaklaşımı
5 Sistem Anlayışının Ortaya Çıkışı Alt Sistem-Üst Sistem Kavramları Sistem Türleri
6 İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında Sistem Anlayışının Gelişimi OHSAS ILO OHS
7 İSGYS Temel Prensiplerinin Belirlenmesi Yöntemi İSGYS Modelinin Unsurları İSGYS Unsurlarının İçeriği Ve Uygulanması
8 Ara sınav
9 Politika Hazırlama Usul ve Esasları Politika Örnekleri Planlama
10 İşletme Organizasyon ve İSG Mevzuat Takibi ve Güncelleme İnsan Kaynakları Yönetimi ve İSG Uygulamaları
11 Tehlike Belirleme ve Risk Değerlendirme Sistemi İSG Gözetim-Denetim Sistemi Kimyasal Yönetim Sistemi
12 Acil Durum Yönetim Sistemi Çalışma İzin Sistemi Çalışma Ortamı Ölçüm ve İzleme Sistemi
13 İş Ekipmanları Kayıt ve Yönetim Sistemi Hedef Belirleme ve Program Geliştirme Sistemi
14 İş Kazası, Meslek Hastalığı, İşle İlgili Hastalıklar,
15 Olay ve Ramak Kala İzleme Sistemi
16 Final sınavı

Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar

İş Salığı ve Güvenliği kitabı (Dr. Mustafa Altın, Dr. Şakir Taşdemir, Eğitim Yayınevi dizgi birimi, Konya, 2017, 838 S.)

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

Yok

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 2 2
Final Sınavı 1 2 2
Bütünleme Sınavı 1 2 2
Quiz 2 2 4
Tartışma 5 10 50
Soru-Yanıt 5 10 50
Seminer 3 5 15
Toplam İş Yükü (saat) 125

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13
ÖÇ 1 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
ÖÇ 2 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
ÖÇ 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
ÖÇ 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
ÖÇ 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek