GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| EDTDN3049 | ANADOLU VE RUMELİ AĞIZLARI | Seçmeli Ders Grubu | 3 | 5 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Anadolu ve Rumeli Ağızları üzerinde yapılmış derleme, inceleme ve tasnif çalışmalarının tanıtılması, ağız araştırma yöntemlerinin kavratılması. Türkiyedeki çeşitli ağızların karakteristik özelliklerinin o ağızlarla ilgili yayınlardan alınmış seçme metinler yardımıyla öğretilmesi.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi Görevlileri
Doç. Dr. Sevda ERATALAY
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Ağız terimini ve onunla ilgili lehçe, şive vb. terimleri tanımlayabiilme |
| 2 | Ağızların yazı diliyle ilişkisini ve ağız bilimi araştırmalarının niçin gerekli olduğunu anlatabilme |
| 3 | Ağızların oluşumuna katkıda bulunan unsurları ve ağızlardaki karşıtlık ve benzerliklerin sebeplerini açıklayabilme |
| 4 | Anadolu ve Rumeli ağızları konusunda yerli ve yabancı araştırıcıların yaptıkları çalışmaları kronolojik sırayla özetleyebilme |
| 5 | Anadolu ve Rumeli ağızlarının her birinin karakteristik niteliklerini özetleyebilme |
Öğrenim Türü
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Ağız terimi, Anadolu ve Rumeli ağızları konusunda yapılmış derleme, inceleme ve tasnif çalışmaları, ağız araştırmaları yöntemleri, ağız transkripsiyon sistemi; Erzurum, Kars, Diyarbakır, Doğu Karadeniz, Nevşehir, Batı Karadeniz, Batı Anadolu, Doğu Rumeli ve Batı Rumeli Ağız bölgelerinin özellikleri.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Teorik | Uygulama | Laboratuvar |
|---|---|---|---|
| 1 | Ağız kavramının tanımlanması. Bu kavramın dil, şive, lehçe, diyalekt, aksan gibi benzer kavramlarla ilişkisi ve bunlar arasındaki yeri. Ağız bilimi araştırmalarının gerekliliği. Ağızlar ve yazı dili münasebeti. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 2 | Anadolu ağızları üzerinde yapılan ilk çalışmalar: Yabancı araştırıcılar dönemi (1867-1940) ve Ahmet Caferoğlu dönemi (1940-1950). Ahmet Caferoğlu dönemi sonrası günümüze kadar yapılan ağız metni derleme ve inceleme çalışmaları. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 3 | Anadolu ağızlarındaki çeşitli dil unsurlarıyla (sıfat-fiil ekleri, fiil çekimi vb.) ilgili çalışmalar. Anadolu ağızlarının söz varlığı. Anadolu ağızlarının tasnifiyle ilgili çalışmalar. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 4 | Ağız araştırmalarında yöntem: Sahaya çıkmadan yapılacak hazırlık çalışmaları ve saha çalışmasında dikkat edilecek noktalar. Ağız araştırmalarında yöntem: Derlenen ağız malzemesini metne dönüştürme. Ağız metni işaretleri ve bunlarla ilgili değerlendirmeler. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 5 | Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yabancı araştırıcılar tarafından yapılmış derleme ve inceleme çalışmaları. Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yerli araştırıcılar tarafından yapılmış derleme ve inceleme çalışmaları. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 6 | Rumeli ağızlarının tasnifi konusunda yapılan çalışmalar ve bu çalışmalarda kullanılan ölçütlerin değerlendirilmesi. Rumeli ağızları üzerindeki Kıpçak tesiri. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 7 | Anadolu ve Rumeli ağızları üzerindeki çalışmaların bir bütün hâlinde değerlendirilmesi. Ağız çalışmaları açısından aciliyeti olan bölgeleri | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 8 | Ara sınav | sınav | yok |
| 9 | Kars ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş birer metnin tahlili. Erzurum ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş birer metnin tahlili. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 10 | Diyarbakır ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Erzurum ve Kars ağızlarıyla karşılaştırma. Doğu Karadeniz ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu bölgeden seçilmiş bir metnin tahlili. Erzurum ve Diyarbakır ağızları | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 11 | Batı Karadeniz ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Doğu Karadeniz, Erzurum ve Diyarbakır ağızlarıyla karşılaştırma. Nevşehir ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 12 | Batı Anadolu (Ege) ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Batı ve Doğu Karadeniz, Nevşehir, Erzurum ve Diyarbakır ağızlarıyla karşılaştırma. Anadolu ağızları üzerinde genel karşılaştırma. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 13 | Rumeli ağızlarının genel özellikleri. Rumeli ağızlarıyla ilgili çalışmaların hatırlatılması. Doğu Trakya ağzının özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Önceki ağızlarla karşılaştırma. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 14 | Batı Rumeli ağızlarına ait metinler üzerinde çalışma. Önceki ağızlarla karşılaştırma. Anadolu ve Rumeli ağızlarının karşılaştırılması ve genel değerlendirme. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 15 | Rumeli ağızlarının ses ve çekim özellikleri. | ön okuma, yazma, anlatım | yok |
| 16 | Final | sınav | yok |
Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar
Özgür Ay, Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi, TDK Yayınları, Ankara, 2009 Ahmet Bican Ercilasun, Kars İli Ağızları TDK Yay., Ankara, 2002 Emin Eren, Zonguldak Bartın Karabük İlleri Ağızları, TDK Yay Ankara 1997 Münir Erten, Diyarbakır Ağzı, TDK Yay., Ankara, 1994 Efrasiyap Gemalmaz, Erzurum İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 1995 Tuncer Gülensoy, Ercan Alkaya; Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası, 2. bs., Akçağ Yay. Ankara 2003 Turgut Günay , Rize İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 2002 Emin Kalay, Edirne İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 1998 Leylâ Karahan, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırması, TDK Yay., Ank.,1996 Zeynep Korkmaz, Nevşehir ve Yöresi Ağızları, Ank. Ün. DTCF Yay., Ank. 1977 Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni, TDK Yay., Ank.,1999
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Tartışma | 14 | 3 | 42 |
| Soru-Yanıt | 14 | 2 | 28 |
| Beyin Fırtınası | 1 | 10 | 10 |
| Okuma | 2 | 20 | 40 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 122 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 | PÇ 17 | PÇ 18 | PÇ 19 | PÇ 20 | PÇ 21 | PÇ 22 | PÇ 23 | PÇ 24 | PÇ 25 | PÇ 26 | PÇ 27 | PÇ 28 | PÇ 29 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 2 | 1 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 4 | 2 | 1 | 4 | 5 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 3 | 3 | 4 | 5 | 1 | 2 |
| ÖÇ 2 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 4 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 3 | 2 | 3 | 4 | 1 | 1 |
| ÖÇ 3 | 5 | 1 | 3 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 4 | 3 | 4 | 5 | 3 | 3 |
| ÖÇ 4 | 5 | 1 | 3 | 4 | 1 | 4 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 2 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 5 | 2 | 3 |
| ÖÇ 5 | 5 | 1 | 5 | 3 | 1 | 5 | 5 | 1 | 3 | 1 | 2 | 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 3 | 5 | 5 | 4 | 3 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek