GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| MYTKS1024 | BOYARMADDE KİMYASI | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 2,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, öğrencilere boyar maddelerin tanımı, sınıflandırılması ve renk oluşumunun temel prensipleri hakkında kapsamlı bilgi kazandırmaktır. Ders kapsamında, boyar maddelerin ışıkla etkileşimi, tarihsel gelişimi ve farklı dönemlerde kullanılan doğal ve sentetik boyalar ele alınacaktır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan boyar maddeler ve pigmentlerin kimyasal yapıları, sınıflandırılması ve uygulama yöntemleri detaylandırılacaktır. Ayrıca, doğal ve sentetik elyafların kimyasal yapıları incelenerek, bu elyaflara uygun boyama teknikleri hakkında bilgi verilecektir. Öğrenciler, boyama süreçlerinde kullanılan kimyasal maddeler ve yardımcı bileşenler konusunda bilgi sahibi olarak, tekstil boyama işlemlerinin temel ilkelerini öğrenme fırsatı bulacaklardır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi Görevlileri
Dr. Beyza CABİR
Öğrenme Çıktıları
| 1 | • Öğrencilere, insanların temel ihtiyacı olan tekstil ürünlerinde kullanılan hammaddeler, kumaşların yapısı ve bu materyallerin renklendirilmesinde kullanılan boyar maddelerin kimyasal özellikleri konusunda bilgi kazandırmak. |
| 2 | • Tekstil ve boyama endüstrisinin çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkilerini anlayarak, bu sektördeki üretim süreçlerinin zorluklarını kavrayıp emeğe saygı duyan bireyler yetiştirmek. |
| 3 | • Ayrıca, kültürel mirasın korunması ve restorasyonunda kullanılan boyar maddeler konusunda bilinçlenmelerini sağlamak. |
Öğrenim Türü
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
[Yok]
Dersin İçeriği
Boyar maddelerin tanımı ve sınıflandırılması, renk oluşumu ve boyar maddelerin ışıkla etkileşimi. Boyar maddelerin tarihsel gelişimi ve farklı dönemlerde kullanılan doğal ve sentetik boyalar. Günümüzde yaygın olarak kullanılan boyar maddeler ve pigmentler. Boyar maddelerin kimyasal yapıları ve sınıflandırılması; uygulama yöntemlerine göre boyar madde çeşitleri. Doğal ve sentetik elyafların kimyasal yapıları ve bu elyaflara uygun boyama teknikleri. Boyama süreçlerinde kullanılan kimyasal maddeler ve yardımcı bileşenler.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Teorik | Uygulama | Laboratuvar |
|---|---|---|---|
| 1 | Renk Nedir? Renk kavramı ve oluşumu Işığın madde ile etkileşimi Renk algısı ve psikolojisi | ||
| 2 | Renk sistemleri ve ölçüm teknikleri Renk karışımları ve renk teorileri Endüstriyel renklendirme uygulamaları | ||
| 3 | Tarih boyunca kullanılan doğal boyar maddeler Doğal ve sentetik boyar maddelerin karşılaştırılması Boya endüstrisinin gelişimi ve modern boyama teknikleri | ||
| 4 | Doğal boyaların elde edilmesi ve kullanımı Sentetik boyaların ortaya çıkışı ve önemi Doğal boyaların çevresel etkileri | ||
| 5 | Pamuk elyafının kimyasal yapısı ve özellikleri Yün elyafının kimyasal yapısı ve özellikleri Elyafların boyar maddelerle etkileşimi | ||
| 6 | Selüloz esaslı elyafların boyanma özellikleri Protein esaslı elyafların boyanma özellikleri Elyafların yüzey özellikleri ve boyar madde seçimi | ||
| 7 | Doğal ve yapay elyafların sınıflandırılması Elyafların fiziksel ve kimyasal özellikleri Elyaflara uygun boyama yöntemleri | ||
| 8 | Tekstil endüstrisinde kullanılan elyaf türleri Elyafların renklendirilmesinde kullanılan teknikler Elyafın kalitesine göre boyama süreçleri | ||
| 9 | Boyar maddelerin kimyasal yapılarına göre sınıflandırılması Doğal ve sentetik boyar maddeler Boyar maddelerin özellikleri ve kullanım alanları | ||
| 10 | Boyar maddelerin çevresel ve sağlık etkileri Boyar maddelerin seçimi ve tekstilde kullanımı Sürdürülebilir boyama yöntemleri | ||
| 11 | Direkt, reaktif, dispers, asit ve bazik boyalar Boyama yöntemlerine göre boyar madde seçimi Elyaf yapısına uygun boyar maddelerin belirlenmesi | ||
| 12 | Boyar Maddelerin Uygulama Şekillerine Göre Sınıflandırılması Uygulama tekniklerine göre boyama prosesleri Boyama hataları ve giderme yöntemleri Modern tekstil boyama sistemleri | ||
| 13 | Azo Boyalarının Hazırlanması ve Nitrasyon Azo boyalarının kimyasal sentezi Nitrasyon reaksiyonları ve uygulamaları Azo boyalarının tekstil endüstrisindeki önemi | ||
| 14 | Azo Boyalarının Hazırlanması ve Nitrasyon Azo boyalarının çevresel etkileri ve sürdürülebilirliği Güvenli üretim ve kullanım teknikleri Sınav ve genel tekrar |
Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar
1) N.N. Mahapatra, Textile Dyes, Woodheat Publishing India PVT Ltd., CRC Press, T&F Group, 2016. 2) G. Ebner, D. Schelz, Textilfärberei und Farbstoffe, Springer-Verlag, 1989. 3) M. Tutak, Boyarmadde Kimyası, ders notları. 4) İ. Başer, Y. İnanıcı, Marmara Üniversitesi Yayınları Yayın No:482 ,Teknik Eğitim Fakültesi yayın no:2. K. Duran, Tekstilde Renk Ölçümü ve Reçete Çıkarma, Ege Üniversitesi Yayınları 975-483-496-2, 2001.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Final Sınavı | 1 | 10 | 10 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 62 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | |||||||||||
| ÖÇ 2 | 5 | 5 | |||||||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek