GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
MYPSY1020 Psikolojik İlkyardım Seçmeli Ders Grubu 1 2 2,00

Dersin Seviyesi

Önlisans

Dersin Sunulduğu Dil

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, afet, kriz ve acil durumlar sonrasında bireylere psikolojik destek sağlayabilmek için gerekli olan temel psikolojik ilk yardım (PİY) bilgilerini kazandırmaktır. Öğrencilere; travmatik olaylara maruz kalan bireylerin psikolojik tepkilerini tanıma, destekleyici iletişim kurma, güvenli yönlendirme yapma ve kendi psikolojik dayanıklılıklarını koruma becerileri kazandırılması hedeflenmektedir.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi Görevlileri

Ögr. Gör. Şeyma Arvas

Öğrenme Çıktıları

1

Öğrenim Türü

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Bu ders için herhangi bir ön koşul ders bulunmamaktadır. Öğrencilerin temel psikoloji bilgisine sahip olmaları faydalı olmakla birlikte, ders içeriğini takip edebilmek için zorunlu bir ders ön koşulu aranmamaktadır.

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Ders kapsamında yer alan konuların etkin şekilde anlaşılabilmesi için öğrencilerin, ders öncesinde temel psikoloji bilgilerini gözden geçirmeleri tavsiye edilir. Uygulamalı içeriklere hazırlıklı gelinmesi, vaka analizleri ve senaryo temelli etkinliklerde aktif katılım sağlanması öğrenme sürecini zenginleştirecektir. Psikolojik ilk yardım uygulamalarının hassas doğası gereği, öğrencilerin etik kurallar ve kişisel sınırlar konusunda duyarlı olmaları önemlidir. Ders süresince öğrencilere sunulan video, vaka ve kaynak materyallerin dikkatle incelenmesi önerilir. Öğrencilerin afet ve acil durumlara ilişkin güncel gelişmeleri takip etmeleri ve bu bağlamda sahadaki uygulamaları gözlemlemeleri, teorik bilgilerin pratiğe aktarılmasını kolaylaştıracaktır.

Dersin İçeriği

Bu ders kapsamında öğrencilere psikolojik ilk yardımın temel kavramları, uygulama alanları ve etik ilkeleri öğretilir. Ders; afet ve kriz durumlarında psikolojik destek sağlama yolları, travma sonrası tepkiler, yardım sürecinde izlenecek adımlar, özel ihtiyaç grupları ile çalışma yöntemleri ve yardım edenin öz bakımına yönelik stratejileri içerir. Ayrıca vaka örnekleri ve senaryolar üzerinden uygulamalı çalışmalar yapılır. İçerik başlıca şu bölümlerden oluşur: Psikolojik İlk Yardıma Giriş Psikolojik İlk Yardımın Temel İlkeleri İzle–Dinle–Bağ Kur Modeli Travma ve Kriz Sonrası Tepkiler Afet ve Acil Durumlarda Müdahale Özel Gruplarla Çalışma (çocuklar, yaşlılar, engelliler vb.) Psikolojik Destek Verenin Özbakımı Vaka Çalışmaları ve Uygulamalar

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuvar
1 Derse Giriş Dersin amacı, kapsamı ve işleyişi Psikolojik ilk yardım nedir, ne değildir? Kriz, afet ve travma kavramlarına genel bakış
2 Psikolojik İlk Yardımın Temel İlkeleri İnsan tepkileri: normal bir durum karşısında verilen olağandışı tepkiler Dayanıklılık, baş etme ve travmaya tepkiler Güvenlik, huzur, sakinlik, bağlılık ve umut kavramları
3 PİY Uygulamasına Hazırlık Kriz alanında müdahaleye hazırlık Kendi yeterliliklerini ve sınırlarını tanıma Bilgi toplama ve müdahale planlaması
4 İzle, Dinle, Bağ Kur Modeli (1): ‘İzle’ Aşaması Ortamın güvenliğini değerlendirme Yardıma ihtiyacı olan kişileri belirleme Kültürel ve bağlamsal duyarlılık
5 İzle, Dinle, Bağ Kur Modeli (2): ‘Dinle’ Aşaması Etkili ve destekleyici dinleme becerileri Sessizliğe alan açmak ve sözel olmayan tepkileri fark etme Kişinin anlatımına müdahale etmeden eşlik etmek
6 İzle, Dinle, Bağ Kur Modeli (3): ‘Bağ Kur’ Aşaması Duygusal destek sunma Pratik ihtiyaçlara yardım etme Bilgilendirme ve yönlendirme yapma
7 Travma Tepkileri ve Ruh Sağlığı Riskleri Çocuk, ergen, yetişkin ve yaşlılarda kriz tepkileri Travma sonrası stres tepkileri Akut stres bozukluğu, TSSB ve ayırıcı tanılar
8 Ara Sınav Yazılı sınav
9 Özel Gruplarla Psikolojik İlk Yardım (1): Çocuklar ve Ergenler Yaş gelişim özelliklerine uygun yaklaşım Çocuklarla iletişim kurma, oyun temelli destek Aileyi bilgilendirme ve yönlendirme
10 Özel Gruplarla Psikolojik İlk Yardım (2): Engelliler, Yaşlılar, Göçmenler Fiziksel/mental engelli bireylerde iletişim Yaşlı bireylerde duyusal ve bilişsel farklılıklar Dil engeli olan bireylerle PİY
11 Yardım Edenin Özbakımı ve Tükenmişlik Riski İkincil travma ve şefkat yorgunluğu Duygusal sınırlar koymak Özbakım stratejileri: dinlenme, destek alma, yansıtma
12 Uygulama: Senaryo ve Vaka Analizleri Afet, şiddet ve kayıp temalı senaryolar üzerinden grup çalışmaları İzle–dinle–bağ kur modelinin pratikte uygulanması Geribildirim ve refleksiyon
13 PİY Uygulamalarında Etik ve Yasal Sınırlar Mahremiyet, gizlilik, rıza alma Sınır ihlalleri ve müdahale sınırları Mesleki etik ilkeler
14 Genel Değerlendirme ve Kapanış Öğrencilerin öğrendiklerini paylaşması Ders genel değerlendirmesi Katılım belgeleri / sertifika bilgisi (varsa)
15 Final Sınav

Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar

Türk Psikologlar Derneği (TPD). (2023). Psikolojik İlk Yardım Uygulama Rehberi. IASC Guidelines on Mental Health and Psychosocial Support in Emergency Settings (2007)Karancı, A. N., & Erkam, A. (2007). Afet Sonrası Psikososyal Müdahaleler. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 1-13.

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Staj Durumu

Bu ders kapsamında zorunlu bir staj uygulaması bulunmamaktadır. Ancak, öğrencilerin psikolojik ilk yardım uygulamalarını sahada gözlemlemeleri ve bu alandaki gönüllü faaliyetlere katılmaları şiddetle tavsiye edilir.

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 20 20
Final Sınavı 1 20 20
Toplam İş Yükü (saat) 40

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14 PÇ 15 PÇ 16 PÇ 17 PÇ 18 PÇ 19 PÇ 20 PÇ 21
ÖÇ 1
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek